اینکه تهران پرورده دستان و اندیشه ماست یا این ماییم که در دامان او پرورش یافته ایم تفاوتی ندارد. ما قرنهاست که با تهران یک رابطه خویشاوندی نزدیک داریم . تهران چه خوب و چه بد حاصل رفتار ماست و از طرف دیگر ما را در دامان خود پرورش داده است . پس نمی توان نسبت به تهران بی تفاوت بود و آن را به حال خود رها کرد . یکی از نشانه های توجه به تهران یادآوری و تذکر است به خود که از این خویشاوند نزدیک نمی باید غافل بود و غفلت کرد . روز گرامیداشت تهران به هر بهانه ای که باشد و در هر یک از روزهای سال تقویم گردد نشانه ای از این تذکر است . به همین دلیل موسسه مطالعات تهران در سال ۱۳۹۲ روز اول آبان هر سال را روز تهران نامگذاری کرد تا دلالتی باشد برای نکوداشت یک شهر و سالیانی چند به بهانه این روز مراسمی در تهران برگزار شد . شورای اسلامی شهر تهران نیز ۱۴ مهر ماه را که اعلام رسمی تهران به عنوان پایتخت کشور از سوی نمایندگان نخستین دوره مجلس شورای ملی و در قالب متمم قانون اساسی است به عنوان روز تهران اعلام نموده است و مراسم نکوداشتی در اینروز برگزار می شود که هم جای تشکر دارد و هم تقدیر . روزش تفاوتی ندارد آنچه را که باید پاس داشت تکریم تهران است . از نظر موسسه مطالعات تهران ، نکوداشت تهران مروری است بر گذشته، ترسیمی است از شرایط امروز و چشم اندازی است از آینده . ارزش ها را باید شناخت، مشکلات را باید گفت و به آینده باید امیدوار بود . آینده شهری که صاحب دارد و صاحب آن “اهل” شهر اند و با آینده شهری که “اهل” ندارد فرق می کنه . این یک باور قلبی است که می توان و باید بر آینده شهری که اهل آن هستیم تاثیرگذاربود .
مروری بر مشکلات تهران ، در گذشته و حال ، نشان از آن دارد که نا اهلان در بروز مشکلات شهر نقش و سهم داشتند و بالعکس هرگاه اهل شهر در آن نقش داشته اند تهران رو به صلاح و نیکی رفته است . از این رو یکی از راهبردهای موسسه مطالعات تهران – کلانشهر طی سالیان اخیر تاکید بر سپردن شهر به دست اهل شهر است . اهل شهری که سوداگر نیست، شهر و ارزش های آن را می شناسد و حاضر نیست که با نا اهلان که مخرب شهر اند مدارا کند . مدارایی که طی حداقل شش دهه اخیر مدیران سهل انگار و نا اهل بر شهر روا داشته اند و شهر را برای اهل آن نا امن کرده اند.
نگرانی از آینده با در خطر قرار گرفتن ارزش ها همراه است و بنیان مخاطرات بر برنامه های توسعه ملی و طرح های توسعه شهری استوار . تجربه نشان داده است که این برنامه ها در خوش بینانه ترین حالت نگاهی کمّی به شهر دارند و به موضوع کیفیت در شهر بی توجه اند . مسلم است صرف نگاه کمّی داشتن به شهر غفلت از ارزش ها را به همراه دارد و شهر بی کیفیت که حاصل اینگونه طرح ها و برنامه هاست شهر نیست و تنها محلی است برای کار و فعالیت . از اینرو موسسه مطالعات تهران – کلانشهر سعی بر آن دارد که حساسیت افکار عمومی جامعه تخصصی معماران و شهرسازان را نسبت به ارزش های شهری تهران جلب کند و از منظری کیفی در قالب نشست های تخصصی به موضوع کیفیت در برنامه های توسعه شهری توجه دهد.
در اینکه بستر طبیعی شهر تهران به جهت برخورداری از استقرار بر کوهپایه البرز از ویژگیهای یگانه و ممتازی برخوردار است تردیدی نیست . این زمینه طبیعی است که امکان زیست انسان را در طول هزاره ها در سرزمین ایران فراهم نموده است . پایدار نمودن این بستر طبیعی خداداد و مصون داشتن آن از مخاطرات برنامه های توسعه شهری یکی از اهداف موسسه مطالعات تهران – کلانشهر است . پایدار نمودن نشانه های سکونت جوامع انسانی در طول تاریخ کهن در این پهنه از طریق توجه دادن به ارزش های هویتی که با تعاملات اجتماعی و فرهنگی همراه بوده است از دیگر اهدافی است که موسسه طی دوران فعالیت خود در راه توجه دادن به آن برای آگاهی برنامه ریزان و مدیران گام برداشته است .
در این راستا موسسه مطالعات تهران – کلانشهر ضمن گرامیداشت روز تهران دست یاری برای جلب مشارکت دست اندرکاران برنامه های توسعه شهری و جامعه تخصصی معماران و شهرسازان طلب می کند و بر این اعتقاد است که از طریق طرح های توسعه شهری با اتکا برتاب آوری ارزش های طبیعی و فرهنگی شهر تهران، می توان بر آینده شهر تاثیر گذاشت . بزرگداشت روز تهران گامی است برای همدلی و مشارکت همگان برای رقم زدن آینده ای که هنوز در دستان ماست و با امید به اینکه فرزندانمان از مواهب آن برخوردار خواهند شد.
اسکندر مختاری – ۱۴ مهر ۹۸
